वेबसाइट बनाउने सजिलो उपाय – वर्डप्रेस

© निर्मल ज्ञवाली

के तपाइँ आफ्नो व्यक्तिगत वा कम्पनीको साइट बनाउने सोंच बनाउनु भएको छ?

यदि चाहना हुँदा-हुदै पनि कँहा गएर बनाउने ? कसरि बनाउने? धेरै पैसा खर्चिनु पो पर्ने हो की? भन्ने आदि-इत्यादि दुविधाहरुमा पर्नु भएको छ भने, “वर्डप्रेस – नि:शुल्क वेब सफ्टवेयर” तपाइकोलागि सबै भन्दा उपयुक्त माध्यम बन्न सक्छ । यो एउटा बहुचर्चित ओपन सोर्स र फ्री ब्लगिंग सफ्टवयेर हो,  जसबाट तपाइँले सजिलै, छिटो र आफ्नो आवश्यकता अनुसारको वेबसाइट बनाउन सक्नुहुन्छ ।
पर्सनल ब्लग, व्यक्तिगत वेबसाइट देखि लिएर कम्पनीका ठुला-ठुला वेबसाइटहरु बनाउनको लागि अत्याधिक प्रचलनमा आएको नाम हो, वर्डप्रेस ।  विकिपेडियाका अनुसार इन्टरनेटको दुनियामा हाल बनिरहेका २२% भन्दा बढी वेबसाइट यसमै आधारित छन् र हालसम्म ६ करोड भन्दा बढी प्रयोगकर्ताहरुले यसको माध्यमबाट आफ्नो साइट बनाइसकेका छन् । यो इन्टरनेटमा उपलब्ध कन्टेन्ट म्यानेजमेन्ट सिस्टमहरुमा सबै भन्दा चर्चित नाम हो र अन्य वेब सफ्टवेयरहरु भन्दा छोटो समयमा सिक्न र आफ्नो वेबसाइट तयार पार्नको लागि प्रख्यात छ  ।
यदि तपाइँले व्यवसायिक रुपमा नै वेब डिजाइन गरेर आफ्नो करिअर बनाउने सोंच बनाउनु भएको छ भने थप जानकारीका लागि मेरो पहिलेको पोस्टमा क्लिक गर्नुहोस्: के हो वेब फ्रील्यान्सिंग?,  घरमै फल्छ डलर, कसरी फल्छ डलर?
सामान्यतया, यो धेरै मानिसहरुले आफ्ना लेखहरु र फोटो अपडेट गर्नको लागि मात्र प्रयोग गरेको पाइन्छ, तर यसको क्षमता त्यति मात्र सिमित नभएर ठुला-ठुला फोटो ग्यालरी, सपिंग, पत्र-पत्रिका, स्कुल-कलेज, सरकारी तथा गैरसरकारी सस्थाहरुको साइट बनाउनको लागि पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ । अझ भन्नु पर्दा तपाइँको आवश्यकता अनुसार जस्तो सुकै वेबसाइट पनि तयार पार्न सक्नु हुन्छ । र यदि तपाइको आवश्यकता साधारण छ भने यसको लागि तपाइले कुनै वेब कम्पनि वा वेब डेभलपरलाई पैसा तिरिरहनु पर्दैन । केहि साधारण स्टेपहरु बाटै तपाइँ एक घण्टा भन्दा कम समयमै आफ्नो साइट तयार पार्न सक्नुहुन्छ र एक पटक बनाइ सकेपछि पनि तपाइँले आफुले चाहेको बेलामा आफ्नो सुचना, तस्विरहरु थपघट गर्न सक्नुहुन्छ । मानौ तपाइँ एउटा गैर-सरकारी सस्था संचालन गरिरहनु भएको छ भने, समय-समयमा भइरहने संस्थाका कार्यक्रमहरुको जानकारी, आफ्ना सदस्यहरुलाई निमन्त्रणा, कार्यक्रमका तस्विर, भिडियो, अडियो आदि सम्पूर्ण जानकारीहरु चाहेको बेलामा थप्ने, परिवर्तन गर्ने र हटाउने गर्न सक्नुहुन्छ । र अर्को एउटा खुशीको कुरा के छ भने यदि तपाइँ आफ्नो सस्था वा कम्पनिको जानकारी कसैले गुगल वा अन्य सर्च इन्जिनमा खोज्दा सजिलै फेला परोस भन्ने चाहानुहुन्छ भने पनि यो एउटा राम्रो माध्यम बन्न सक्छ । किनभने यसको सरचना बनाउदा नै सर्च इन्जिनहरुलाई एकदमै ध्यान दिएर बनाइएको छ, तपाइँले थप मेहनत गरिरहनु पर्दैन । सर्च इन्जिन भनेको के हो र यस्ले कसरि काम गर्छ जान्न चाहानुहुन्छ भने यो लिंकमा क्लिक गर्नुहोस् : के हो सर्च इन्जिन अप्टिमाइजेसन?
वर्डप्रेसको प्रमुख बिशेषता भनेको यो थिम र प्लगिनमा आधारित सिस्टम हो । यदि तपाइँ यसमा नयाँ हुनुहुन्छ भने यी शब्दहरु सुन्दा अचम्म लाग्न सक्छ । के हुन् यी थिम र प्लगिन? यसलाई साधारण रुपमा भन्नुपर्दा थिम भन्नाले जुन एउटा साइट हेर्दा तपाइँले आकर्षक रंग,  डिजाइन र अक्षरहरुको संयोजन देख्नु हुन्छ, त्यसलाई नै थिम भानिन्छ । तपाइँले आफ्नो कन्टेन्टहरुलाई केहि बिगार नगरी एक क्लिकको भरमा सजिलै आफ्नो डिजाइन परिवर्तन गर्न सक्नुहुन्छ । जसको लागि तपाईले आफ्नै थिमहरु बनाएर राख्न सक्नुहुन्छ या अनलाइनबाट आवश्यक नि:शुल्क थिमहरु डाउनलोड पनि गर्न सक्नुहुन्छ । मानौ, तपाईलाई नयाँ वर्षको उपलक्ष्यमा आफ्नो साइटलाई रंगी-चंगी बनाउनु मन लाग्यो भने एक क्लिकमै साइटको सम्पूर्ण रुप-रेखा नै परिवर्तन गर्न सक्नुहुन्छ । र अब आयो प्लगिनको कुरा, प्लगिन वर्डप्रेसको एउटा यस्तो प्रख्यात र महत्वपुर्ण फिचर हो, जस्ले तपाइँका अतिरिक्त आवश्यकताहरु पूरा गर्न सहयोग गर्छ । यदि तपाइँलाई वर्डप्रेसले दिएका सुबिधाहरु भन्दा थप केहि क्रियाकलापको आवश्यकता भयो भने तपाइले प्लगिन बनाएर प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ । उदाहरणको लागि तपाईलाई आफ्नो फेसबुकको लाइक बटनलाई हरेक लेखको अन्त्यमा राख्नु पर्यो भने तपाइँले प्लगिनको सहयोग लिन सक्नुहुन्छ । तपाइँ अलिकति अलमलमा पर्नु भयो होला, अब त्यो प्लगिन कहाँ बाट बनाउनु? धेरै जसो तपाइँले सोच्नु भएका कुराहरु बनाइरहनु नै पर्दैन, वर्डप्रेसकै आधिकारिक वेबसाइटमा नै हजारौ यस्ता प्लगिनहरु उपलब्ध छन् । जुन तपाइँ नि:शुल्क प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ  ।
वर्डप्रेस बाहेक पनि वेबसाइट बनाउन मिल्ने धेरै तरिकाहरु छन्, यदि तपाइँ अन्य तरिकाहरु पनि सिक्न चाहानुहुन्छ भने मेरो यो पहिलेको पोस्टमा क्लिक गर्नुहोस्: कसरी सिक्ने वेब डिजाइनिंग?
वर्डप्रेसको प्रयोग बाट तपाइँले के-के गर्न सक्नुहुन्छ भन्ने कुरा त थाहा पाउनु भयो होला, अब कुरा गरौ यसबाट एउटा साइट बनाउन के-के कुराहरुको आवश्यकता पर्छ त?
- वेब होस्टिंग (PHP & MYSQL)
- टेक्स्ट एडिटर (eg. Notepad)
- एफटिपी सफ्टवेयर(eg. Filezilla)
- इमेज एडिटर (eg. photoshop)
यति कुराहरु तपाइँसँग उपलब्ध छ भने तपाइँ आफ्नो कम्पनीको साइटलाई अनलाइन राख्न सक्नुहुन्छ ।
अब कुरा गरौ आफुले चाहेको जस्तो साइट कसरि बनाउने र त्यसलाई आफ्नो कम्पनिको नामबाट अनलाइनमा उपलब्ध कसरि बनाउने? यी तलका साधारण ५ स्टेपहरुबाट तपाइले आफ्नो कम्पनिको साइट बनाउन सक्नुहुने छ :
१ – डोमेन नेम र होस्टिंगको दर्ता
वर्डप्रेस वेब सफ्टवेयरको प्रयोग गरेर तपाइँको कम्पनीको साइट अनलाइनमा राख्नका लागि तपाइसँग दुइ ओटा बाटाहरु छन्: एउटा अलिकति पैसा खर्च गरेर आफ्नै डोमेन नेम र होस्टिंग दर्ता गर्ने र अर्को वर्डप्रेसमै फ्रीमा उपलब्ध नाम र होस्टिंगको प्रयोग गर्ने । यदि तपाइँले आफ्नै डोमेन नेम दर्ता गर्नु भयो भने अली व्यवसायिक, भरपर्दो र सम्झन पनि सजिलो हुन्छ । जस्तै  – www.google.com, www.facebook.com । यो सेवा तपाइले वर्डप्रेसको आधिकारिक वेबसाइट  www.wordpress.com बाट पनि किन्न सक्नुहुन्छ । तर यदि तपाइँले नि:शुल्क दर्ता गर्न चाहनु भयो भनेपनि त्यहाँ आफ्नो सुहाउदो नाम छानेर दर्ता सक्नुहुन्छ, तर तपाइँको साइटको नाम यस्तो हुन आउँछ – yourcompany.wordpress.com । यसमा तपाइले थप फिचरहरु प्रयोग गर्नका लागि भने पैसा तिर्नु पर्ने हुन्छ ।
यदि तपाइँ अहिले सम्म नि:शुल्क उपलब्ध भएको नेपाली डोमेन डट एनपि रजिस्टर गर्ने सोंचमा हुनुहुन्छ भने मेरो पहिलेको यो पोस्ट पढ्नुहोस: पर्सनल साइट कसरी बनाउने?
२. वर्डप्रेस सफ्टवेयर डाउनलोड
तपाइँले वर्डप्रेसमा साइट बनाउनका लागि पहिले वर्डप्रेसको आधिकारिक वेबसाइट वर्डप्रेस डट अर्ग (www.wordpress.org/download) बाट यसको वेब सफ्टवेयर आफ्नो पेर्सनल कम्प्युटरमा डाउनलोड गर्नू पर्ने हुन्छ । डाउनलोड गरिसकेपछि फाइललाई अनजिप गर्नु पर्छ ।
३. डाटावेस बनाउने
तपाइँको वेब होस्टिंगको साइटमा गएर कम्पनिको नाममा एउटा डाटावेस बनाउनुहोस् र त्यसको नाम र पासवर्ड लाई कपि गर्नुहोस् । र अघि तपाइँले डाउनलोड गर्नुभएको फाइलमा wp-config-sample.php नाम गरेको फाइल खोज्नुहोस् र त्यसको नाम परिवर्तन गरेर wp-config.php बनाउनुहोस् । यसलाई कुनै एउटा टेक्स्ट-एडिटर सफ्टवेयरले खोल्नुहोस र त्यस भित्र भएको डाटाबेसको नाम र पासवर्डको ठाउमा अघि तपाइले बनाएको डाटावेसको नाम र पासवर्ड पेस्ट गर्नुहोस् ।
४. अनलाइनमा राख्ने
कुनै एउटा एफटिपी सफ्टवेयरको सहयोगमा तपाइँको होस्टिंग सर्भरसँग कनेक्ट गर्नुहोस । त्यसको लागि तपाईलाई होस्टिंग कम्पनिले एफटिपीको प्रयोगकर्ता नाम र पासवर्ड उपलब्ध गराएको हुन्छ । त्यसपछी तपाइँले आफ्नो लोकल कम्प्युटरमा भएको  वर्डप्रेस फोल्डर भित्रको सम्पूर्ण फाइलहरु अनलाइन सर्भर को www वा public_html मा चढाउनुहोस । यदि तपाइँलाई यो प्रोसेसमा समस्या भए होस्टिंग कम्पनीको पनि मद्दत लिन सक्नुहुन्छ ।
५. वर्डप्रेस इन्स्टलेसन
तपाइले सम्पूर्ण फाइलहरु अनलाइनमा राखिसकेपछि वर्डप्रेसलाई इन्स्टल गर्नुपर्ने हुन्छ, जस्ले तपाइको साइट र फाइललाई डाटावेससँग कनेक्ट गर्दछ र एउटा साइट तयार हुन्छ । त्यसको लागि तपाइँले कुनै एउटा वेब ब्राउजर (फायरफक्स, गूगल क्रोम आदि) मा आफ्नो डोमेन नेम टाइप गर्नुहोस् वा सिधै www.yourcompany.com/wp-admin/install.php पनि हान्न सक्नुहुन्छ र त्यसपछि वर्डप्रेसको निर्देशन अनुसार नेक्स्ट-नेक्स्ट गर्दै जानुहोस । यसरि तपाइको साइट अनलाइनमा उपलब्ध हुन्छ । अब तपाइँले आफ्नो साइटमा सूचना थपघट गर्नका लागि “वर्डप्रेस-एडमिन” मा प्रवेश गर्नु पर्ने हुन्छ । एडमिन लगिनको लागि www.yourcompany.com/wp-admin/ टाइप गर्नुहोस् । एडमिन प्यानलबाट तपाइले सुचना थपघट मात्र होइन, आफ्नो थिम परिवर्तन गर्ने देखि लिएर प्लगिन पनि इन्स्टल गर्न सक्नुहुन्छ ।
यी एउटा साइट बानाउदा आवश्यक पर्ने साधारण स्टेपहरु हुन् । आशा छ यी स्टेपहरुको मद्दतले तापाईले आफ्नो साइट तयार पार्नु हुनेछ । साइट निर्माण गर्ने क्रममा धेरै समस्याहरु पनि देखा पर्न सक्छन । यदि केहि त्यस्तो अलमलमा पर्नु भयो भने कमेन्ट बक्स तपाइहरुको लागि सदा खुल्ला नै छ, म तपाइँहरुको समस्याको समाधानको २४/७ नै उपलब्ध हुने छु । यदि सर्च इन्जिन सँग मज्जाले घुलमिल हुनुहुन्छ भने गूगलमा गएर आफ्नो समस्या सर्च गर्नु भयो भने पनि समाधान पाउन सक्नुहुनेछ । र अन्य थप जानकारीको लागि वर्डप्रेस कै आधिकारिक साइट (wordpress.org) मा पनि हेर्न सक्नुहुन्छ । म आउने अंकहरुमा थिम, प्लगिनहरु कसरि इन्स्टल/निर्माण गर्ने जस्ता कुराहरुमा लेख्दै जाने नै छु । आशा छ यो लेख तपाइँहरुको लागि लाभदायक हुने छ ।